Cập nhật mới nhất tên các loại hàu sữa biển đang nuôi tại Việt Nam

Hệ thống phân loại học các loài hàu đang nuôi ở Việt Nam

Hàu cửa sông - hàu thịt đỏ

• Suborder Ostreina Férussac, 1822
• Superfamily Ostreoidea Rafinesque, 1815
• Họ Ostreidae Rafinesque, 1815
• Họ phụ Crassostreinae Torigoe, 1981
• Giống Magallana Salvi & Mariottini, 2016
• Hàu Magallana ariakensis (Fujita, 1913), Hình 2
• Tên thông thường: Hàu cửa sông, hàu thịt đỏ.
• Tên tiếng Anh: Suminoe oyster-red meat oyster.
• Tên đồng vật (Synonyms): Crassostrea paulucciae Crosse, 1870; Ostrea palmipes Soweby, 1871; Ostrea rivularis Lischke, 1869; Ostrea ariakensis Fujita, 1913. Crassostrea ariakensis (Fujita, 1913)
• Đặc điểm nhận dạng nhanh: Vỏ thường dạng tròn trứng, hàu thành phẩm có kích thước lớn, từ 100 - 110 mm. Chiều cao vỏ và chiều dài 80 - 85 mm, các phiến sinh trưởng xếp đồng tâm. Bên trong vỏ màu trắng, vết cơ khép vỏ dạng lưỡi liềm, màu đen, hoặc nâu nằm lệch về mặt sau của phần bụng
• Phân bố trên thế giới: Xuất hiện ngoài tự nhiên ở Nhật Bản, dọc theo các vùng vịnh, cửa sông Trung Quốc (Lam, Morton, 2003)

• Phân bố ở Việt Nam: Tìm thấy cửa Sông Chanh, thị xã Quảng Yên - tỉnh Quảng Ninh. Hiện trạng loài này đang được nuôi bằng bè nổi ở Sông Chanh (xã Liên Hòa, thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh). Nguồn gốc giống nuôi nhập từ Trung Quốc.
• Hiện trạng phân loại học: Phân loại học hiện nay các loài hàu trong giống Crassostrea được thay thế bằng tên giống là Magallana (Salvi, Mariottini, 2016). Ở Việt Nam trong các tài liệu, báo cáo trước đây về hàu cửa sông thường sử dụng tên Crassostrea rivularis. Trên thực địa loài này thường chỉ bắt gặp ở sông Bạch Đằng, Sông Chanh - Quảng Yên (Quảng Ninh).

Hàu Hồng Kông Magallana hongkongensis

• Hàu Hồng Kông Magallana hongkongensis (Lam & Morton, 2003), Hình 3
• Tên thông thường: Hàu hồng kông, hàu thịt trắng.
• Tên tiếng Anh: Hong Kong cultured oyster-white meat-oyster
• Tên đồng vật (Synonym): Crassostrea hongkongensis (Lam & Morton, 2003)
• Đặc điểm nhận dạng nhanh: Vỏ hình dạng thuôn dài, dày và cứng, hàu thành phẩm có kích thước lớn từ 100-125 mm theo chiều cao vỏ và chiều dài 75-80 mm. Vết cơ khép vỏ hình dạng chữ D, màu nâu đen, nằm giữa trung tâm vỏ theo chiều dọc và hơi lệch về mặt sau của bụng.
• Phân bố trên thế giới: Ở vịnh Hồng Kông, trong vùng trung triều và dưới triều, là loài đặc hữu của vùng Biển Đông (Lam & Morton, 2003).
• Phân bố ở Việt Nam: Hàu Hồng Kông được nhập giống vào Việt Nam.
• Hiện trạng nuôi: Loài này đang được nuôi bằng bè nổi cùng với loài hàu cửa sông Magallana ariakensis ở Sông Chanh thuộc xã Liên Hòa, thị xã Quảng Yên, Quảng Ninh, nguồn gốc giống nuôi nhập từ Trung Quốc.

Hàu trắng Magallana belcheri

• Hàu trắng Magallana belcheri (Sowerby II, 1871), Hình 4
• Tên thông thường: Hàu cơ khép vỏ trắng (hàu trắng).
• Tên tiếng Anh: Belcher’s oyster (Soweby, 1870), white scar oyster.
• Tên đồng vật (Synonym): Ostrea belcheri Sowerby, 1871; Crassostrea belcheri Sowerby, 1871).
• Đặc điểm nhận dạng nhanh: Hàu có kích thước lớn, vỏ dày, hình dạng ô van dài hoặc hình trứng, hoặc gần tam giác. Vỏ trái thường lõm sâu hơn vỏ phải, vành miệng không có răng (chomata). Vết cơ khép vỏ màu trắng, dạng lưỡi liềm là hai đặc điểm nhận dạng chủ yếu của loài.
• Phân bố trên thế giới: Tìm thấy ở vịnh Siam, vùng cửa sông Thái Lan, Malaysia,
  Singapore, Hồng Kông, vùng ven bờ đảo Sumatra Java-Indonesia, Sulu, Celebes,
  Philippines, vùng biển Pakistan (Bussarawit, Cedhagen, 2010).

• Phân bố ở Việt Nam: Hàu trắng Magallana belcheri, tìm thấy ở vùng cửa sông Long Sơn, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, vùng biển Cần Giờ, Thành phố Hồ Chí Minh (Ngô Anh Tuấn và cs, 2005), vùng kênh rạch các huyện ven biển Bến Tre (Ngô Thị Thu Thảo và cs, 2018). Trong nghiên cứu này cũng tìm thấy ở các kênh rạch ven biển huyện Bình Đại, Ba Tri, tỉnh Bến Tre; vùng cửa sông Thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh; vùng kênh rạch thị trấn Gành Hàu, tỉnh Bạc Liêu; vùng kênh, lạch xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau; vùng ven biển Ba Hòn, tỉnh Kiên Giang.
• Hiện trạng nuôi: Hàu trắng Magallana belcheri là loài nuôi phổ biến khu vực vịnh Thái Lan, Malaysia, Camphuchia (Bussarawit, Cedhagen, 2010). Ở Việt Nam, hàu phân bố tự nhiên trong các rừng ngập mặn ven biển các tỉnh miền Đông, Tây Nam Bộ. Hiện trạng loài này đang nuôi ở sông Chà Và thuộc xã Long Sơn, thành phố Vũng Tàu, tỉnh Bà RịaVũng Tàu; ở vùng ven biển huyện Cần Giờ, Thành Phố Hồ Chính Minh; ở kênh rạch thuộc xã Thừa Đức (huyện Bình Đại), xã Bảo Thuận (huyện Ba Tri), tỉnh Bến Tre; kênh rạch thị xã Duyên Hải, tỉnh Trà Vinh; vùng kênh rạch tỉnh Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau. Nguồn giống nuôi từ nguồn tự nhiên, nuôi thương phẩm bằng giàn treo, bè nổi. Trong nghiên cứu này chúng tôi xem xét tên hàu Crassostrea rivularis thu giống ở Bạc
  Liêu của các tác giả (Ngô Thị Thu Thảo & Trần Tuấn Phong, 2012; Phạm Đức Minh và cs. 2016) như là loài Magallana belcheri.

Hàu sữa Magallana bilineata

• Hàu sữa Magallana bilineata (Röding, 1798), Hình 5
• Tên thông thường: Hàu nhiệt đới, hàu đen, hàu muỗng, hàu sữa.
• Tên tiếng Anh: Slipper-shaped oyster, black-scar oyster.
• Tên đồng vật (Synonym): Ostrea bilineata Röding, 1798; Ostrea lugubris Sowerby, 1871; Crassostrea lugubris (Sowerby, 1871); Ostrea iredalei Faustino, 1932; Crassostrea iredalei, (Faustino, 1932)
• Đặc điểm nhận dạng nhanh: Vỏ dày và cứng, vỏ trái lõm sâu, bên trong mép vỏ thường có màu nâu đen, kích thước hàu thành phẩm theo chiều cao vỏ từ 75-80 mm, chiều dài từ
  45-55 mm. Vết cơ khép vỏ hình có dạng quả thận màu đen hoặc màu hồng, là đặc điểm nhận dạng chính của loài.

• Phân bố trên thế giới: Biển Đông, biển Andaman, vịnh Thái Lan, Papua New Guinea, Philippines (Bussarawit, Cedhagen, 2010).
• Phân bố ở Việt Nam: Tìm thấy ở đầm Lăng Cô,Thừa Thiên-Huế; vùng biển xã An Hòa, Quảng Nam; đầm Thị Nại, Bình Định; đầm Nha Phu, Khánh Hòa; Đầm Nại, Ninh Thuận (Cao Van Nguyen và cs. 2014).
• Hiện trạng nuôi: Hiện trạng loài này đang đang nuôi phổ biến ở khu vực miền Trung như đầm Lăng Cô, Thừa Thiên-Huế; đầm Thị Nại, Bình Định; vùng biển Sông Cầu, Phú Yên; đầm Nha Phu, Khánh Hòa; Đầm Nại, Ninh Thuận. Nguồn giống nuôi từ nguồn tự nhiên, nuôi thương phẩm bằng hình thức nuôi cọc, nuôi giàn treo. Trong nghiên cứu này, chúng tôi xem xét tên hàu Crassostrea rivularis thu mẫu ở vịnh Lăng Cô của nhóm tác giả (Trần Quốc Dungvà cs., 2018) như là hàu Magallana bilineata.

Hàu Thái Bình Dương Magallana gigas